Minisymposium: Leiderschap voor en door verpleegkundigen
Dit jaar stond het verpleegkundig minisymposium in OLVG in het teken van verpleegkundig leiderschap. Vanuit verschillende invalshoeken vertelden diverse sprekers over de voorwaarden en middelen om leiderschap in de verpleegkundige praktijk te brengen. Ook stond weer de uitreiking van de verpleegkundige afstudeerprijzen op het programma.
Judith Vocking
De link tussen verpleegkundig onderzoek en leiderschap
De eerste sprekers waren verpleegkundig opleider en onderzoeker Mireille Stelwagen en verpleegkundig specialist hiv-zorg Marie-Jose Kleene. Beiden doen (promotie)onderzoek in OLVG. Marie-Jose naar de inzet van PROMS (Patient Reported Outcome Measures) om de zorg voor patiënten met hiv te verbeteren. Mireille naar de ervaringen van ouders en zorgverleners bij het nieuwe concept van rooming-in op de afdeling neonatologie. Ze vertelden hoe ze in het onderzoek terecht zijn gekomen en hoe belangrijk daarbij het tonen van positief leiderschap was. Wees kritisch, stel vragen, toon initiatief, zet jouw onderzoek op de agenda, zoek de samenwerking met anderen binnen en buiten je organisatie, neem het podium en deel je resultaten, is hun advies. Persoonlijk leiderschap is nodig om je onderzoek op te zetten, uit te voeren en te implementeren. Als handige tip noemden zij het ‘Stappenplan onderzoek doen in OLVG’. Hierin staat per type onderzoek op een rijtje waar je allemaal aan moet denken.
Uitreiking verpleegkundige afstudeerprijs
Vervolgens kondigde dagvoorzitter Kim Henkels de Lange – IC-verpleegkundige, EBP-coach en secretaris verpleegkundig stafbestuur – de drie genomineerden aan voor de verpleegkundige afstudeerprijzen. In zelfgemaakte videoclips presenteerden zij hun onderzoek.
De link tussen verpleegkundig onderzoek en leiderschap
De eerste sprekers waren verpleegkundig opleider en onderzoeker Mireille Stelwagen en verpleegkundig specialist hiv-zorg Marie-Jose Kleene. Beiden doen (promotie)onderzoek in OLVG. Marie-Jose naar de inzet van PROMS (Patient Reported Outcome Measures) om de zorg voor patiënten met hiv te verbeteren. Mireille naar de ervaringen van ouders en zorgverleners bij het nieuwe concept van rooming-in op de afdeling neonatologie. Ze vertelden hoe ze in het onderzoek terecht zijn gekomen en hoe belangrijk daarbij het tonen van positief leiderschap was. Wees kritisch, stel vragen, toon initiatief, zet jouw onderzoek op de agenda, zoek de samenwerking met anderen binnen en buiten je organisatie, neem het podium en deel je resultaten, is hun advies. Persoonlijk leiderschap is nodig om je onderzoek op te zetten, uit te voeren en te implementeren. Als handige tip noemden zij het ‘Stappenplan onderzoek doen in OLVG’. Hierin staat per type onderzoek op een rijtje waar je allemaal aan moet denken.
Uitreiking verpleegkundige afstudeerprijs
Vervolgens kondigde dagvoorzitter Kim Henkels de Lange – IC-verpleegkundige, EBP-coach en secretaris verpleegkundig stafbestuur – de drie genomineerden aan voor de verpleegkundige afstudeerprijzen. In zelfgemaakte videoclips presenteerden zij hun onderzoek.
Kinesiotape om de pijn na een breuk/kneuzing te verminderen
De juryprijs was voor verpleegkundig specialist SEH Mireille Bakker. In een pilotstudie zocht zij uit of het gebruik van het elastische kinesiotape zorgt voor een pijnreductie bij patiënten die op de SEH komen met een breuk in de schouder of een breuk/kneuzing van de ribben. Normaal krijgen deze mensen pijnstilling en een sling. In haar onderzoek vergeleek Mireille een groep die deze behandeling onderging met een groep die aanvullend kinesiotape kreeg. Na 15 minuten was er geen verschil in pijnscore, maar na 4 dagen wel. Hoewel er nog een grotere vervolgstudie komt, is vanaf nu het gebruik van kinesiotape de standaard op de SEH van OLVG. De jury prees de opzet van Mireilles studie met een directe vertaling naar de patiëntenzorg. Mireille won begin oktober ook al de landelijke VIOS afstudeerprijs met dit onderzoek.
Handvatten voor het bijhouden van een vochtbalans
Cardiac Care-verpleegkundige Gerbert Kremers won de publieksprijs voor zijn onderzoek naar het bijhouden van vochtbalansen. Hoewel dit voor bijvoorbeeld patiënten met hartfalen noodzakelijk is, wordt het niet altijd accuraat gedaan. Met een knelpuntenanalyse legde Gerbert de oorzaken hiervan bloot en deed hij een aantal aanbevelingen. Hij pleit ervoor: 1) duidelijke werkafspraken te maken, 2) de registratie van de vochtbalans in het EPD te vereenvoudigen, 3) de kennis van verpleegkundigen en voedingsassistenten bij te spijkeren en 4) te onderzoeken of dagelijks wegen de vochtbalans voor bepaalde subgroepen patiënten kan vervangen.
Kinesiotape om de pijn na een breuk/kneuzing te verminderen
De juryprijs was voor verpleegkundig specialist SEH Mireille Bakker. In een pilotstudie zocht zij uit of het gebruik van het elastische kinesiotape zorgt voor een pijnreductie bij patiënten die op de SEH komen met een breuk in de schouder of een breuk/kneuzing van de ribben. Normaal krijgen deze mensen pijnstilling en een sling. In haar onderzoek vergeleek Mireille een groep die deze behandeling onderging met een groep die aanvullend kinesiotape kreeg. Na 15 minuten was er geen verschil in pijnscore, maar na 4 dagen wel. Hoewel er nog een grotere vervolgstudie komt, is vanaf nu het gebruik van kinesiotape de standaard op de SEH van OLVG. De jury prees de opzet van Mireilles studie met een directe vertaling naar de patiëntenzorg. Mireille won begin oktober ook al de landelijke VIOS afstudeerprijs met dit onderzoek.
Handvatten voor het bijhouden van een vochtbalans
Cardiac Care-verpleegkundige Gerbert Kremers won de publieksprijs voor zijn onderzoek naar het bijhouden van vochtbalansen. Hoewel dit voor bijvoorbeeld patiënten met hartfalen noodzakelijk is, wordt het niet altijd accuraat gedaan. Met een knelpuntenanalyse legde Gerbert de oorzaken hiervan bloot en deed hij een aantal aanbevelingen. Hij pleit ervoor: 1) duidelijke werkafspraken te maken, 2) de registratie van de vochtbalans in het EPD te vereenvoudigen, 3) de kennis van verpleegkundigen en voedingsassistenten bij te spijkeren en 4) te onderzoeken of dagelijks wegen de vochtbalans voor bepaalde subgroepen patiënten kan vervangen.
Omgaan met patiënten met een licht verstandelijke beperking
Met slechts één stem verschil in de publiekspoll viste verpleegkundige Esther Gasseling nét achter het net. Zij behaalde een eervolle derde plek met haar case studie waarmee ze wilde achterhalen welke interventie geschikt is voor het verminderen van probleemgedrag bij een volwassen patiënt met een licht verstandelijke beperking (LVB) tijdens ziekenhuisopname. Zij concludeert dat passende bejegening het meest in aanmerking komt. Esther adviseert verpleegkundigen altijd alert te zijn op het bestaan van LVB en bij een vermoeden contact op te nemen met de verpleegkundig specialist psychiatrie. Het kan ook helpen een kinderverpleegkundige om advies te vragen. Het maken van een ziekenhuisbreed protocol kan houvast bieden. En tot slot is het heel belangrijk dat verpleegkundigen beseffen dat het hun taak is ook patiënten met een LVB passende zorg te bieden. Bijzonder om te vermelden, is dat Esther dit jaar de HvA-afstudeerprijs won voor dit onderzoek.
De rebelse verpleegkundige
Daarna was het woord aan Monique van Dijk, hoogleraar Verplegingswetenschap bij het Erasmus MC. Zij stelt dat verpleegkundigen best wel wat meer mogen rebelleren. Een rebel is geen probleemzoeker, zegt zij, maar iemand die vanuit een positieve invalshoek mogelijkheden ziet, ontwikkelingen stimuleert, doelgericht is, energie geeft en openstaat voor samenwerking. Ook roept zij verpleegkundigen op te stoppen zich als Calimero te gedragen. Dit beroemde tekenfilm-kuikentje riep altijd: ‘Zij zijn groot en ik is klein en dat is niet eerlijk, o nee’. De verpleegkundige beroepsgroep omvat 70% van het medisch personeel, dus we mogen best wat minder bescheiden zijn en meer leiderschap tonen. Moniques boodschap is: Geef niet op als je niet direct een reactie krijgt. Zet je alleen in voor de dingen die écht belangrijk zijn; choose your battles. Maak gebruik van een gezonde dosis humor. Daar kun je conflicten mee voorkomen. Zeg nooit meer: ‘Ik ben maar verpleegkundige’. Je hebt alle reden om trots te zijn op je vak. Zeg ook nooit meer ‘sorry’, als dat niet nodig is. Wil je salarisverhoging? Kaart het zelf aan, want niemand anders regelt het voor je. En tot slot, de verpleegkundige beroepsgroep is divers. Heb respect voor elkaar en maak gebruik van de verschillen. Daarmee kom je verder.
Omgaan met patiënten met een licht verstandelijke beperking
Met slechts één stem verschil in de publiekspoll viste verpleegkundige Esther Gasseling nét achter het net. Zij behaalde een eervolle derde plek met haar case studie waarmee ze wilde achterhalen welke interventie geschikt is voor het verminderen van probleemgedrag bij een volwassen patiënt met een licht verstandelijke beperking (LVB) tijdens ziekenhuisopname. Zij concludeert dat passende bejegening het meest in aanmerking komt. Esther adviseert verpleegkundigen altijd alert te zijn op het bestaan van LVB en bij een vermoeden contact op te nemen met de verpleegkundig specialist psychiatrie. Het kan ook helpen een kinderverpleegkundige om advies te vragen. Het maken van een ziekenhuisbreed protocol kan houvast bieden. En tot slot is het heel belangrijk dat verpleegkundigen beseffen dat het hun taak is ook patiënten met een LVB passende zorg te bieden. Bijzonder om te vermelden, is dat Esther dit jaar de HvA-afstudeerprijs won voor dit onderzoek.
De rebelse verpleegkundige
Daarna was het woord aan Monique van Dijk, hoogleraar Verplegingswetenschap bij het Erasmus MC. Zij stelt dat verpleegkundigen best wel wat meer mogen rebelleren. Een rebel is geen probleemzoeker, zegt zij, maar iemand die vanuit een positieve invalshoek mogelijkheden ziet, ontwikkelingen stimuleert, doelgericht is, energie geeft en openstaat voor samenwerking. Ook roept zij verpleegkundigen op te stoppen zich als Calimero te gedragen. Dit beroemde tekenfilm-kuikentje riep altijd: ‘Zij zijn groot en ik is klein en dat is niet eerlijk, o nee’. De verpleegkundige beroepsgroep omvat 70% van het medisch personeel, dus we mogen best wat minder bescheiden zijn en meer leiderschap tonen. Moniques boodschap is: Geef niet op als je niet direct een reactie krijgt. Zet je alleen in voor de dingen die écht belangrijk zijn; choose your battles. Maak gebruik van een gezonde dosis humor. Daar kun je conflicten mee voorkomen. Zeg nooit meer: ‘Ik ben maar verpleegkundige’. Je hebt alle reden om trots te zijn op je vak. Zeg ook nooit meer ‘sorry’, als dat niet nodig is. Wil je salarisverhoging? Kaart het zelf aan, want niemand anders regelt het voor je. En tot slot, de verpleegkundige beroepsgroep is divers. Heb respect voor elkaar en maak gebruik van de verschillen. Daarmee kom je verder.
Hbo-verpleegkundigen in OLVG: waarom?
Tot slot kwam Wieke Heideman, programmaleider Toekomstbestendig Verpleegkundige Zorg, aan het woord over de nieuwe functie van hbo-verpleegkundige in OLVG. In deze functie heeft verpleegkundig leiderschap een prominente rol. Van hbo-verpleegkundigen wordt verwacht dat ze knelpunten signaleren en die projectmatig oplossen al dan niet op basis van wetenschappelijk onderzoek en EBP. Hiermee kunnen werkprocessen worden verbeterd, waarbij ook over de muren van de eigen organisatie heen gekeken wordt. De functie van hbo-verpleegkundige sluit aan bij de veranderingen in de zorg en biedt ruimte voor individuele ambities van verpleegkundigen. Tot slot benadrukt Wieke dat leiderschap in de zorg vele kanten kent. Welke dat zijn, staat helder omschreven in het model ‘The nine leaderships dimensions’. Dit model, met daarbij mooie praktijkvoorbeelden van verpleegkundigen, staat binnenkort ook op Ons Leerportaal.
Hbo-verpleegkundigen in OLVG: waarom?
Tot slot kwam Wieke Heideman, programmaleider Toekomstbestendig Verpleegkundige Zorg, aan het woord over de nieuwe functie van hbo-verpleegkundige in OLVG. In deze functie heeft verpleegkundig leiderschap een prominente rol. Van hbo-verpleegkundigen wordt verwacht dat ze knelpunten signaleren en die projectmatig oplossen al dan niet op basis van wetenschappelijk onderzoek en EBP. Hiermee kunnen werkprocessen worden verbeterd, waarbij ook over de muren van de eigen organisatie heen gekeken wordt. De functie van hbo-verpleegkundige sluit aan bij de veranderingen in de zorg en biedt ruimte voor individuele ambities van verpleegkundigen. Tot slot benadrukt Wieke dat leiderschap in de zorg vele kanten kent. Welke dat zijn, staat helder omschreven in het model ‘The nine leaderships dimensions’. Dit model, met daarbij mooie praktijkvoorbeelden van verpleegkundigen, staat binnenkort ook op Ons Leerportaal.